چکیده
رله نوعی کلید الکتریکی سریع است که با هدایت یک مدار الکتریکی دیگر باز و بسته می‌شود. روش کنترل باز و بسته شدن این کلید الکتریکی به صورتهای مختلف مکانیکی، حرارتی، مغناطیسی، الکترو استاتیک و… می‌باشد. رله ها دارای انواع مختلفی می باشند که در این مقاله به بررسی این موضوع می پردازیم.
مقدمه
رله نوعی کلید الکتریکی سریع است که با هدایت یک مدار الکتریکی دیگر باز و بسته می‌شود. روش کنترل باز و بسته شدن این کلید الکتریکی به صورتهای مختلف مکانیکی، حرارتی، مغناطیسی، الکترو استاتیک و… می‌باشد.
متن مقاله
- رله چیست
- انواع رله
- 1-رله لچ (Latching relay)
- 2-رله رید (Reed relay)
- 3-رله رطوبت جیوه (Mercury-wetted relay)
- 4-رله جیوه (Mercury relay)
- 5-رله پلاریزه (Polarized relay)
- 6-رله ماشین ابزار (Machine tool relay)
- 7-رله کواکسیال (Coaxial relay)
- 8-رله تاخیر زمانی (Time delay relay)
- 9-کنتاکتور (Contactor)
- 10-رله حالت جامد (Solid-state relay)
- 11-رله استاتیک (Static relay)
- 12-رله کنتاکتور حالت جامد (Solid state contactor relay)
- 13-رله بوخهلتز (Buchholz relay)
- 14-رله هدایت سریع کنتاکت (Force-guided contacts relay)
- 15-رله حفاظتی اضافه بار (Overload protection relay)
- 16-رله خلا (Vacuum relays)
نوعی از رله که توانایی کنترل توان های بالا به صورت مستقیم یا موتورهای الکتریکی یا سایر بارها را دارد کنتاکتور نامیده می شود. رله حالت جامد (Solid-state) مدار الکتریکی را بدون قطعات محرک و از طریق نیمه هادی ها کنترل می کند. رله هایی با مشخصات عملیاتی کالیبره و در مواردی با چندین بوبین جهت حفاظت از مدارهای الکتریکی در برابر اضافه بار یا خطا ها می باشند. در سیستم های قدرت مدرن این عملیات توسط تجهیزات دیجیتال انجام می پذیرد که رله های حفاظتی نامیده می شوند.
رله چیست
رله نوعی کلید الکتریکی سریع است که با هدایت یک مدار الکتریکی دیگر باز و بسته می‌شود. روش کنترل باز و بسته شدن این کلید الکتریکی به صورتهای مختلف مکانیکی، حرارتی، مغناطیسی، الکترو استاتیک و… می‌باشد. رله ها در مکان هایی که نیاز به کنترل مدار بوسیله یک سیگنال کوچک و یا کنترل چندین مدار توسط یک سیگنال باشد استفاده می گردد.
در تصویر زیر ساز و کار قطع و وصل توسط مدار الکتریکی یک رله مکانیکی نشان داده شده است
انواع رله
1-رله لچ (Latching relay)
2-رله رید (Reed relay)
3- رله رطوبت جیوه (Mercury-wetted relay)
4-رله جیوه (Mercury relay)
5-رله پلاریزه (Polarized relay)
6-رله ماشین ابزار (Machine tool relay)
7-رله کواکسیال (Coaxial relay)
8-رله تاخیر زمانی (Time delay relay)
9-کنتاکتور (Contactor)
10-رله حالت جامد (Solid-state relay)
11-رله استاتیک (Static relay)
12-رله کنتاکتور حالت جامد (Solid state contactor relay)
13-رله بوخهلتز (Buchholz relay)
14-رله تماسی هدایت سریع (Force-guided contacts relay)
15-رله حفاظتی اضافه بار (Overload protection relay)
16-رله خلا (Vacuum relays)
17-رله ایمن (Safety relays)
18-رله چند ولتاژ (Multi-voltage relays)
1-رله لچ (Latching relay)
یک رله لچ (Latching relay) (که با نام های ایمپالس، نگهدارنده یا مانده نیز شناخته می شود) وضعیت کنتاکت ها را بدون نیاز به نیروی اعمالی به بوبین حفظ می کند.مزیت این رله در این است که یک بوبین بصورت لحظه ای تحریک می شود، درحالی که رله سوئیچ کرده و کنتاکت ها در همان وضعیت باقی می مانند حتی بعد از قطع برق(قطع تحریک بوبین). درتصویر زیر یک نمونه رله لچ با آهنربای دائم دیده می شود
2-رله رید (Reed relay)
یک رله رید در واقع یک کلید باریک داخل سلونوئید می باشد. این سوئیچ دارای مجموعه ای از کنتاکت ها داخل یک لوله شیشه ای وکیوم شده یا پرشده با گاز نجیب می باشد تا از کنتاکت ها در برابر خوردگی محافظت نماید . کنتاکت ها با مواد مغناطیسی ساخته می شود که آنها را تحت تاثیر میدان مغناطیسی محصور یا یک آهنربا خارجی قرار می دهد. در تصویر زیر در بالا و وسط سوئیچ رید و در پایین رله رید را مشاهده می کنید
3-رله رطوبت جیوه (Mercury-wetted relay)
رله رید رطوبت جیوه یک شکل از رله رید است که در آن کنتاکت ها با جیوه مرطوب می شود. در تصویر زیر رله رید رطوبت جیوه با کلیدزنی AC/DC و جریان حداکثر 2 آمپر می باشد.
4-رله جیوه (Mercury relay)
رله جیوه یک رله ای است که از جیوه به عنوان عنصر سوئیچینگ استفاده می کند. این رله در مواردی کاربرد دارد که فرسایش کنتاکت رله های معمول مشکل ایجاد می کند.با توجه به استفاده از مقادیر زیاد جیوه و مشکلات زیست محیطی استفاده از این رله ها خیلی رایج نمی باشد.
5-رله پلاریزه (Polarized relay)
یک رله پلاریزه برای افزایش حساسیت بین قطبهای یک آهنربای دائمی قرار دارد. رله های پلاریزه در اواسط قرن بیستم میلادی برای تشخیص پالس های ضعیف و اصلاح اغتشاشات تلگرافی استفاده شده اند.
6-رله ماشین ابزار (Machine tool relay)
یک رله ماشین ابزار یک نوع رله استاندارد برای کنترل صنعتی ماشین آلات، ماشین آلات انتقال و سایر کنترل های ترتیبی است.آنها با تعداد زیادی کنتاکت ها توصیف می شوند که به راحتی از حالت نرمال باز به حالت نرمال بسته تغییر وضعیت می دهند، کویل ها به راحتی قابل تعویض بوده و تعداد بسیاری از این نوع رله داخل یک تابلو کنترلی نصب می شوند.
7-رله کواکسیال (Coaxial relay)
در جایی که فرستنده و گیرنده رادیویی یک آنتن را به اشتراک می گذارد، اغلب یک رله کواکسیال به عنوان یک رله TR (فرستنده-گیرنده) استفاده می شود که آنتن را از گیرنده به فرستنده سوئیچ می کند.
8-رله تاخیر زمانی (Time delay relay)
رله تاخیر زمانی برای تاخیر خواسته، در عملکرد کنتاکت های خود تنظیم شده است.یک تاخیر بسیار کوتاه (کسری از یک ثانویه) از دیسک مسی بین سیم پیچ و تیغه متحرک استفاده می کند.جریان جاری در دیسک، میدان مغناطیسی را برای مدت کوتاهی حفظ می کند، زمان وصل کنتاکت را افزایش می دهد.
9-کنتاکتور (Contactor)
یک کنتاکتور یک رله سنگین با رنج های جریانی بالاتر می باشد که برای سوئیچینگ موتورهای الکتریکی و بارهای روشنایی استفاده می شود.نرخ جریان دائم برای اکثر کنتاکتورها از 10 آمپر تا چند صد آمپر می باشد.
10-رله حالت جامد (Solid-state relay)
یک رله حالت جامد یا SSR متشکل از اجزاء الکترونیکی حالت جامد است که عملکردی شبیه به یک رله الکترومکانیکی فراهم می کند اما هیچ اجزایی متحرکی ندارد و قابلیت اطمینان در درازمدت را افزایش می دهد. یک رله حالت جامد با استفاده از یک تریستور، تریاک یا دیگر تجهیزات سوئیچینگ حالت جامد، که توسط سیگنال کنترل فعال می شود و برای کلیدزنی بار تحت کنترل به جای استفاده از سلونوئید قطع و وصل را انجام می دهد.
11-رله استاتیک (Static relay)
یک رله استاتیک شامل مدار الکترونیکی است که دارای تمام ویژگی هایی است که توسط قطعات متحرک در یک رله الکترو مغناطیسی حاصل می شود.
12-رله کنتاکتور حالت جامد (Solid state contactor relay)
یک کنتاکتور حالت جامد یک رله حالت جامد سنگین کار است که دارای هیت سینک بوده، که از آن در مواردی که به قطع و وصل مکرر نیاز است مورد استفاده قرار می گیرد، مانند بخاری های الکتریکی، موتورهای الکتریکی کوچک و بارهای روشنایی.
13-رله بوخهلتز (Buchholz relay)
رله بوخهلتز یک وسیله ایمنی است که تجمع گاز را در ترانسفورماتورهای پر از روغن را تشخیص می دهد و چنانچه تجمع گاز آهسته باشد آلارم می دهد و اگر گاز به سرعت انتشار پیدا کند ترانس را خاموش می کند.
14-رله هدایت سریع کنتاکت (Force-guided contacts relay)
رله هدایت سریع کنتاکت درواقع یک رله با کنتاکت های متصل به هم می باشد که بصورت مکانیکی به یکدیگر وصل شده، بنابراین زمانی که سیم پیچ رله تحریک یا قطع تحریک می شود تمامی کنتاکت های بهم متصل با یکدیگر حرکت می کنند.اگر یک مجموعه از کنتاکت ها در رله ثابت شود، هیچ کنتاکت دیگری از همان رله قادر نخواهد بود حرکت کند.
15-رله حفاظتی اضافه بار (Overload protection relay)
موتورهای الکتریکی نیاز به حفاظت در برابر اضافه جریان دارند تا از آسیب بارگذاری بیش از حد موتور جلوگیری شود یا برای محافظت در برابر اتصال کوتاه در کابل ها یا سیم پیچی داخلی موتور استفاده می شود.
16-رله خلا (Vacuum relays)
رله خلا یک رله حساس با داشتن کنتاکت ها در یک محفظه شیشه وکیوم شده است تا بتواند ولتاژهای فرکانس رادیویی را تا 20 هزار ولت بدون آرک بین کنتاکت ها برقرار کند، هرچند فاصله کنتاکت زمانی که باز می شود فقط چند صد اینچ است.
منبع: برنیکا
