رادیو آماتوری چیست و چرا به آن نیاز داریم؟ (بخش اول–معرفی)

معرفی

به‌طورخلاصه اگر بخواهیم رادیو آماتوری را در یک بند تعریف‌کنیم، می‌توان گفت: رادیو آماتوری فنّی است که به اشخاص علاقمند به الکترونیک و مخابرات در سرتاسر دنیا اجاره می‌دهد تا توسط دستگاه‌هایی که خودشان ساخته‌اند یا به‌صورت تجاری تهیه کرده‌اند، برروی فرکانس‌های مشخصی باهم ارتباط برقرار کنند. این ارتباطات می‌تواند به‌صورت مورس، صدا، یا ارتباط ديتا باشد.

کلیت رادیو آماتوری را می‌توان به همین بند خلاصه کرد ولی جزییات ماجرا را قرار است در ادامه این سری از مقالات به تفصیل به آن بپردازیم. پس با ما همراه باشید!

اول از همه جهت سلب مسئولیت لازم‌است اشاره‌کنم که واردات، ساخت و راه‌اندازی هرگونه فرستنده رادیویی در کشورما منوط به دریافت مجوز از سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی می‌باشد و مسئولیت هرگونه بهره‌برداری غیرمجاز برعهده خود شخص می‌باشد.

رادیو آماتورها در کشورما برای برقراری ارتباط نیازبه کسب مجوز معتبر از سوی سازمان تنظیم مقررات جمهوری‌اسلامی‌ایران داشته و ارتباطات آن‌ها با یکدیگر در داخل و خارج از کشور در چارچوب قانون و مباحث فنی است و مطرح‌کردن مباحث سیاسی و اعتقادی براساس قوانین بین‌المللی در ارتباطات بیسیم، ممنوع است. علاقه‌مندان به فن رادیو آماتوری باید برای شروع فعالیت قانونی خود ازطریق دبیرخانه این سازمان اقدام کرده و مجوزهای مربوطه را دریافت نموده و سپس برای برقراری تماس اقدام کنند.

از کجا شروع کنیم؟

در ایران همانند همه‌ی کشورهای دنیا افراد علاقه‌مند می‌بایست در آزمون‌های کتبی مبانی الکترونیک، مخابرات و آنتن‌ها، قوانین رادیویی و آزمون عملی مورس که متولی برگزاری آن در ایران سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی است، شرکت کنند و درصورت دریافت نمره قبولی گواهینامه رادیو آماتوری خود را دریافت نمایند. متاسفانه در سال‌های اخیر صدور پروانه‌های رادیو آماتوری به‌دلایل نامعلوم و یا کافی‌نبودن تعداد علاقمندان معلق گردیده است. امیدوار هستیم که با انتشار این سری از مقالات در علاقمندکردن هرچه بیشتر قشرجوان جامعه به سمت این سرگرمی علمی سهیم باشیم.

روال ثبت‌نام در آزمون رادیو آماتوری در ایران به سبک دهه هفتاد شمسی صورت می‌گیرد. بدین‌صورت که ابتدا یک نامه باعنوان درخواست شرکت در آزمون رادیو آماتوری به‌همراه مشخصات و کپی کارت ملی یا شناسنامه ضمیمه آن به ادرس دبیرخانه سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی پست کرده و یا ازطریق شماره فکس دبیرخانه ارسال می‌کنید و روز بعد کد تاییدیه دریافت نامه را ازطریق تماس تلفنی با دبیرخانه دریافت کرده و یادداشت می‌کنید. سپس منتظر می‌مانید تا درصورت برگزاری آزمون رادیو آماتوری با شما جهت شرکت در آزمون تماس گرفته‌شود. آخرین آزمون رادیو آماتوری در ایران در سال۱۳۹۳ برگزار شد که بدلیل تخصصی‌بودن بیش‌ازحد سوالات افراد زیادی موفق به دریافت گواهینامه نشده بودند، اما خوشبختانه بعدا نمره سوالاتی که تخصصی و مشکل بودند به همه‌ی داوطلبان تعلق گرفت و بیشتر افراد بعداز اصلاحیه موفق به دریافت گواهینامه شدند.

برای آمادگی در شرکت در آزمون رادیو آماتوری درجه سه، نیاز است که توانایی ارسال و دریافت مورس با سرعت ۵کلمه در دقیقه را داشته باشید. نیازبه یاداوری نیست که مطالب زیادی در اینترنت برای یادگیری مورس موجود است!

سایر مطالب فنی در قالب یک جزوه توسط دکتر رحیمی، از رادیو آماتورهای کشورمان در قالب یک جزوه تدارک دیده‌شده‌است که از این لینک می‌توانید دانلود کنید. ضمنا آزمون‌های سال‌های گذشته نیز ازطریق این لینک دردسترس است. کتاب Hamradio for Dummies برای یادگیری بیشتر حتما توصیه می‌شود. برای دریافت رایگان این کتاب به این وب‌سایت مراجعه کنید.

رادیو آماتوری در بحران

هدف از برقراری تماس رادیویی با دیگر رادیو آماتورها، در درجه اول یک سرگرمی علمی است و بعداز آن تست‌و بهینه‌کردن تجهيزات مانند آنتن‌ها، فرستنده و گیرنده‌ها و سایر تجهیزات برای استفاده‌از این وسایل در مواقع اضطراری است. لازم‌به‌ذکر است که بسیاری‌از پیشرفت‌های انسان در زمینه علوم مخابرات و ارتباطات در دنیا با آزمون و خطاهای رادیو آماتورها اتفاق افتاده است.

در کشورهای مختلف در جهان، افراد با ابزارها و تخصص‌های خود در مواقع بحران به کمک نیروهای دولتی می‌آیند. یکی‌از این تخصص‌ها که نقش موثری در کمک به انسان‌ها دارد، رادیو آماتوریست.

در مواردی که حادثه‌ای طبیعی مانند زلزله یا سونامی رخ دهد رادیو آماتورهایی که در آن منطقه حضور دارند و یا به آنجا سفر می‌کنند قادرخواهندبود با تجهیزات مختصری که با خود حمل کرده‌اند ارتباطات را برقرار کنند. در چنین حادثه‌هایی اکثر زیرساخت‌ها مانند شبکه برق و شبکه‌های مخابراتی و تلفن همراه ازبین‌رفته است و در این هنگام اولین ارتباطات توسط رادیو آماتورها برقرارشده و نیازها و درخواست‌های کمک را به رادیو آماتورهای دیگر یا سازمان‌های امدادی مخابره می‌کنند.

در زلزله اخیر در کشور نپال، رادیو آماتورها دست‌به‌کار شدند و ارتباطات منطقه را دوباره تشکیل‌دادند که باعث تسریع روند امدادرسانی به منطقه شد. این فقط یکی‌از کاربردهای متعدد رادیو آماتوریست و هدف از این رشته صرفا سرگرمی نیست.

در قسمت دوم درباره تجهیزات موردنیاز برای راه‌اندازی یک ایستگاه رادیو آماتوری توضیح‌خواهیم‌داد. مثل همیشه می‌توانید سوالات خود را در بخش نظرات با ما مطرح کنید. منتظر انتقادات شما هستیم!

منبع: سیسوگ