نحوه انتخاب منبع تغذیه (پاور) کامپیوتر (دانستنی های برق)

وات تنها یکی از معیارهای عملکرد منبع تغذیه است. یکی دیگر از میزان کارایی آن است، که معیاری است برای اینکه چقدر برق DC برای رایانه شخصی فراهم می کند و چه مقدار در درجه اول در اثر گرما از دست می رود. بهره وری مهم است زیرا بر میزان هزینه ای که برای آماده نگه داشتن رایانه خود خرج می کنید تأثیر می گذارد؛ به عنوان مثال، کامپیوتری را در نظر بگیرید که به 300 وات برق نیاز دارد. اگر از منبع تغذیه با راندمان 85 درصد استفاده می کنید، رایانه شما حدود 353 وات برق ورودی را از شرکت برق شما می گیرد. از طرف دیگر منبع تغذیه ای که تنها 70 درصد کارایی دارد، 428 وات برق را از سوکت دیوار می کشد. انتخاب منبع تغذیه کارآمدتر در  هزینه قبض برق ماهانه شما صرفه جویی می کند.
در عین حال، یک منبع تغذیه با میزان بازدهی بالاتر به رایانه شما اجازه می دهد تا خنک تر هم کار کند. هر قطعه از رایانه های شخصی مقداری گرما تولید می کند و این گرما مانع از عملکرد عالی سیستم شما می شود. منبع تغذیه کارآمدتر گرمای کمتری را دفع می‌کند، که به خاطر فن‌هایی که نیازی به کارکرد سریع، طولانی‌تر، اطمینان بهتر و طول عمر طولانی‌تر ندارند، متعاقبا سیستمی آرام تر را خواهید داشت.

گواهینامه 80 PLUS چیست؟

همانطور که در جستجوی منابع تغذیه هستید، بسیاری از آنها را خواهید دید که دارای برچسب های گواهینامه PLUS 80 هستند. 80 Plus یک برنامه صدور گواهینامه است که سازندگان می توانند از آن برای ارائه تضمین هایی مبنی بر اینکه منابع تغذیه آنها الزامات کارایی خاصی را برآورده می کند، استفاده کنند. 80 PLUS دارای سطوح مختلفی از گواهینامه اولیه تا تیتانیوم است و منابع تغذیه توسط آزمایشگاه‌های مستقل رتبه‌بندی می‌شوند تا سطوح بازده زیر را برای سیستم‌های برق ۱۱۵ ولتی مصرف‌کننده ارائه بدهند:

ریل ها فقط برای قطار نیستند!

با این حال، وات تنها معیار توانایی منبع تغذیه برای پشتیبانی از تمام اجزای شما نیست. برق به قطعات توسط ریل تامین می شود، و در حالی که هر ریل ولتاژ نیاز به توجه دارد، بیشترین توجه باید به ریل(های) 12 ولتی معطوف شود که انرژی را برای پرقدرت ترین قطعات تامین می کند، مانند پردازنده و کارت های ویدئویی PCIe برقشان را از آنها تامین می نماید.
یک منبع تغذیه مدرن باید حداقل 18 آمپر (آمپر) روی ریل(های) +12 ولت برای یک رایانه به روز، بیش از 24 آمپر برای سیستم دارای یک کارت گرافیک عالی و حداقل 34 آمپر خروجی داشته باشد. هنگامی که صحبت از یک سیستم SLI/CrossFire پیشرفته می شود. رقم آمپر خروجی که در اینجا در مورد آن صحبت می کنیم، رقم ترکیبی PSU هایی است که بیش از یک ریل +12 ولت ارائه می دهند.
البته، این عدد خروجی کل ترکیبی است که باید به دنبال آن باشید، و همیشه نمی‌توانید ریل‌های +12 ولت را برای محاسبه خروجی ترکیبی جمع کنید. به عنوان مثال، یک PSU با برچسب ریل هایی با برچسب +12V1@18A و +12V2@16A ممکن است به جای 34A تنها خروجی برق ترکیبی 30A داشته باشد. این اطلاعات را در مشخصات اقلام دقیق یا روی برچسب اطلاعات PSU جستجو کنید.
اگر می‌خواهید پیکربندی SLI/Crossfire را اجرا کنید، باید مطمئن شوید که ریل(های) +12 ولت کمتر از 34 آمپر ترکیبی ارائه نمی‌دهند. منبع تغذیه های مختلف برچسب متفاوتی دارند – برخی حداکثر آمپراژ ارائه شده توسط هر ریل را نشان می دهند و برخی حداکثر وات ترکیبی را ارائه می دهند، به عنوان مثال، 396W، که برابر است با 396W/12V = 33A.
نکته مهم دیگر تعداد ریل هایی است که یک منبع تغذیه برای تامین برق اجزای خود استفاده می کند. به بیان ساده، یک منبع تغذیه می تواند تنها یک ریل +12 ولت را برای تامین تمام برق اجزای رایانه شما فراهم کند، یا می تواند چندین ریل داشته باشد. استفاده از یک ریل به این معنی است که تمام برق برای تمام اجزای متصل به آن در دسترس است – این امر پیکربندی را آسان می‌کند زیرا نیازی به نگرانی در مورد تطبیق اجزا با ریل ندارید، اما همچنین به این معنی است که یک منبع تغذیه، مانند یک نوسان، تمام اجزا را تحت تاثیر قرار خواهد داد. برعکس، داشتن ریل های متعدد تا حدی امنیت را در برابر خرابی فاجعه آمیز  را فراهم می نماید، اما نیاز به دقت بیشتری در تنظیم کارها دارد.

فرم فاکتور – آیا منبع تغذیه شما مناسب است؟

مسئله بعدی یک مورد ساده است – باید فرمی تهیه کنید تا بر اساس کیس و ماردبورد، منبع تغذیه متناسب را پیدا کنید که در آن فرم فاکتور مطمئن می شوید که پاور از نظر فیزیکی با نیاز شما مطابقت دارد. خوشبختانه استانداردهایی از نظر منابع تغذیه نیز مانند کیس ها و مادربردها وجود دارد.
این موضوع می تواند بسیار پیچیده باشد، اما نکته مهمی که باید به خاطر داشته باشید این است که می خواهید منبع تغذیه خود را با کیس و مادربرد خود مطابقت دهید. در زیر یک مرور کلی از مهمترین فاکتورهای منبع تغذیه امروزی ارائه شده است.

ATX

اگرچه هنوز منابع تغذیه با فرم فاکتور AT برای خرید در دسترس هستند، منابع تغذیه با فاکتور AT بدون شک محصولاتی قدیمی هستند که در شرف اتمام هستند. حتی منابع تغذیه فرم فاکتور بعدی ATX (ATX 2.03 و نسخه‌های قبلی) در حال کاهش هستند. تفاوت عمده بین فاکتورهای منبع تغذیه ATX و AT عبارتند از:

1. منابع تغذیه ATX یک ریل ولتاژ +3.3 ولتی را فراهم می کند.
2. منبع تغذیه ATX از یک کانکتور 20 پین به عنوان کانکتور اصلی برق استفاده می کند.
3. منابع تغذیه ATX از ویژگی Soft-off پشتیبانی می کنند و به نرم افزار اجازه می دهد منبع تغذیه را خاموش کند.

ATX12V

فرم فاکتور ATX12V اکنون انتخاب اصلی است. چندین نسخه مختلف از فرم فاکتور ATX12V وجود دارد، و آنها می توانند بسیار متفاوت از یکدیگر باشند. مشخصات ATX12V v1.0 به فرم فاکتور اصلی ATX یک کانکتور 4 پین + 12 ولت اضافه کرد تا انرژی را به طور انحصاری به پردازنده برساند و یک کانکتور برق کمکی 6 پین که ولتاژهای +3.3 و 5 + ولت را ارائه می دهد. مشخصات بعدی ATX12V v1.3 کانکتور برق 15 پین SATA را در بالای همه موارد اضافه کرد.
یک تغییر اساسی در مشخصات ATX12V v2.0 رخ داد که کانکتور اصلی برق را از فرمت 20 پین به فرمت 24 پین تغییر داد و کانکتور برق کمکی 6 پین را حذف کرد. همچنین، مشخصات ATX12V v2.0 همچنین محدودیت جریان را در کانکتور برق پردازنده 4 پین برای ریل 12 ولت 2 جدا می کند (جریان +12 ولت به ریل های 12 ولت 1 و 12 ولت تقسیم می شود). بعداً، مشخصات ATX12V v2.1 و v2.2 نیز الزامات کارایی را افزایش داد و بهبودهای مختلف دیگری را الزامی کرد.
تمام منابع تغذیه ATX12V شکل و اندازه فیزیکی یکسانی با فرم فاکتور ATX دارند.

EPS12V، SFX12V، و بقیه موارد

فرم فاکتور منبع تغذیه EPS12V علاوه بر کانکتور 4 پین ATX12V از یک کانکتور قدرت پردازنده 8 پین استفاده می کند (این تنها تفاوت بین این دو فرم فاکتور نیست، اما برای اکثر کاربران رایانه رومیزی، با دانستن این موضوع باید کافی باشد). فرم فاکتور EPS12V در ابتدا برای سرورهای سطح پایه طراحی شده بود، اما مادربردهای رومیزی پیشرفته روز به روز بیشتر از کانکتور برق پردازنده 8 پین EPS12V استفاده می کنند که به کاربران امکان می دهد منبع تغذیه EPS12V را انتخاب کنند.
نام ضریب فرم کوچک (SFF) برای توصیف تعدادی منبع تغذیه کوچکتر استفاده می شود، مانند SFX12V (SFX  مخفف  Small Form Factor)، CFX12V (CFX  مخفف  Compact Form Factor)، LFX12V (LFX مخفف Low Profile Form Factor است)  و TFX12V (TFX  مخفف Thin Form Factor است). همه آنها از نظر اندازه فیزیکی از منبع تغذیه استاندارد ATX12V کوچکتر هستند و منابع تغذیه با فاکتور کوچک باید در کیس های کامپیوتری با فرم فاکتور کوچک مربوطه نصب شوند.

اتصال دهنده ها

منبع تغذیه اگر به تمام اجزای رایانه شما وصل نشود و آن را تغذیه نکند بی فایده است. این بدان معناست که باید همه انواع اتصال دهنده های مورد نیاز را داشته باشد.
اولین کانکتوری که باید در نظر گرفت کانکتور اصلی است که مادربرد را تغذیه می کند. این کانکتور در دو نوع 20 پین و 24 پین عرضه می شود. مورد دوم به طور فزاینده ای محبوب است و به احتمال زیاد منبع تغذیه شما هر دو گزینه را ارائه می دهد. فقط چک کنید تا مطمئن شوید.
بعدی کانکتور برق پردازنده سی پی یو است که در نسخه های 4 پین و 8 پین عرضه می شوند؛ مانند کانکتور اصلی برق، بسیاری از مادربردهای مدرن به فرمت بزرگتر تغییر داده اند. باز هم مطمئن شوید منبع تغذیه شما سازگار است.
پرکاربردترین کانکتور برق کانکتور 4 پین Molex است. برای اجزای مختلف از جمله هارد دیسک های قدیمی، درایوهای نوری، فن ها و برخی دستگاه های دیگر استفاده می شود. قطعات جدیدتر SATA دارای کانکتور برق SATA مخصوص به خود هستند و در صورت تمام شدن هر یک از آنها می توانید از آداپتورهای Molex به SATA نیز استفاده کنید. و حتی می‌توانید از کابل‌های اسپلیتر برای افزایش تعداد قطعاتی که می‌توانید متصل کنید استفاده کنید – اما محدودیت‌های بالای منبع تغذیه خود را در نظر داشته باشید.

صدای فن و تسهیلات کابل

اکنون که مهم ترین فاکتورهای مرتبط با برق را در نظر گرفته ایم، چند نکته دیگر در انتخاب منبع تغذیه وجود دارد. اینها چندان حیاتی نیستند، اما می توانند بر میزان رضایت بخشی یک منبع تغذیه در طول عمر رایانه شخصی شما تأثیر بگذارند.

صدای فن

همانطور که قبلاً بحث کردیم، منابع تغذیه گرما تولید می کنند. این بدان معناست که آنها به فن نیاز دارند که خنک بمانند و کارآمد کار کنند. اگر می‌خواهید رایانه‌تان بسیار بی‌صدا کار کند، بستگی زیادی به محیط شما دارد. اگر رایانه شخصی شما در فضایی آرام کار می کند، فن های بزرگتر که آهسته تر می چرخند تا همان مقدار هوا را جابجا کنند، (احتمالاً) باعث ایجاد یک رایانه ساکت تری می شود.
هیچ استاندارد واقعی در مورد خنک کننده منبع تغذیه وجود ندارد، و بنابراین باید مواد موجود در بازار را برای گزینه های منبع تغذیه خود مقایسه کنید. این یکی از زمینه هایی است که بررسی های عمیق در آن بسیار مفید خواهد بود، زیرا تولیدکنندگان تمایل دارند میزان صدای منبع تغذیه را در سطوح مختلف عملکرد اندازه گیری کنند و بنابراین راهنمایی هایی در مورد میزان بلندی صدایی که می‌توانید انتظار داشته باشید رایانه شما کار کند را ارائه می دهند.

کابل کشی

در نهایت، سه نوع اصلی کابل کشی منبع تغذیه وجود دارد. این که آیا یک سیستم سیم  پیچی شده، ماژولار یا هیبریدی را انتخاب کنید، تعیین می کند که داخل کیس شما چقدر تمیز خواهد بود و چقدر کار باید انجام دهید تا رایانه شخصی خود را مرتب و مرتب نگه دارید.
کابل کشی با سیم پیچی به این معنی است که هر کانکتور مستقیماً به منبع تغذیه متصل است و در صورت نیاز یا عدم نیاز وجود خواهد داشت. مزیت سیستم‌های سیم پیچی شده – و کوچکی با منابع تغذیه مدرن – این است که هم ساده تر است و هم مقاومت اضافی با اتصالات اضافی ایجاد نمی کند.
کابل کشی مدولار به این معنی است که هر کانکتور را می توان در صورت نیاز به آن اضافه کرد. این کار تمیز و بی نظم نگه داشتن کیس را آسان تر می کند، اما به دلیل اتصالات فیزیکی اضافی، پیچیدگی و قیمت و مقداری مقاومت اضافی را نیز به همراه دارد. اگرچه این به احتمال زیاد برای اکثر کاربران بی ربط است.
سیستم‌های هیبریدی دارای تعدادی کابل هستند، مانند اتصال برق اصلی، به صورت فیزیکی متصل هستند و تعدادی  دیگر اختیاری هستند. یک سیستم هیبریدی می تواند سازش خوبی ارائه دهد، زیرا کابل های خاصی مورد نیاز است و حتی اگر مقاومت اضافی اتصالات مدولار حداقل باشد، اجتناب از آن به اندازه کافی آسان است.

زمان روشن شدن

بدیهی است که در انتخاب منبع تغذیه موارد زیادی وجود دارد و این یک تصمیم مهم برای کنار هم قرار دادن یک رایانه شخصی جدید است. اما صرف اندکی زمان برای اطمینان از اینکه منبع تغذیه قطعات کامپیوتر شما را با برق قابل اعتماد، ثابت و ایمن تامین می کند، در دراز مدت زمان زیادی را صرفه جویی می کند و کمک می کند تا کامپیوتر شما بهتر و کارآمدتر شود.

منبع: برنیکا