تست دی الکتريک برای بررسی درستی و پيوستگی عايق تجهيزات برقی مورد استفاده قرار می گيرد.
مقدمه
متن مقاله
- تست دي الکتريک چیست
- تست HiPot چيست
- کاربردها
- استاندارهای HiPot
- نحوه استفاده از HiPot , Megger
- مزاياي تست DC
- مزاياي تست AC
تست دي الکتريک چیست
تست دي الکتريک براي بررسي درستي و پيوستگي عايق تجهيزات برقي مورد استفاده قرار مي گيرد اين تست همچنين به تست استقامت عايقي فرکانس قدرت يا های پات (HiPot) معروف است که مخفف واژه High Potential پتانسيل يا ولتاژ بالا مي باشد در واقع این دو واژه به جای یکدیگر در صنعت استفاده می شود. جهت ارزیابی استقامت الکتریکی تجهیزات،آنها را با ولتاژ فرکانس قدرت بمدت 1 دقیقه ،مورد آزمایش قرار می دهند ولتاژ آزمایشی در سطحی بالاتر از ولتاژ کار مورد انتظار قرار داده می شود،تا بتواند فشارهای محتمل درخلال سالهای خدمت وسیله را شبیه سازی کند.درمورد تاسیسات داخل ساختمان،آزمایش ها فقط در شرایط خشک انجام میشود .وسایل بیرونی به شرط لزوم در شرایط باران استانداردکه در استانداردهای مربوطه توصیف شده مورد ازمایش قرار می گیرد
تست HiPot چيست
اين تست با اعمال يک ولتاژ بالا به مدار اصلي و هادي ها و متعلقات آنها انجام مي گيرد و طور کلي به منظور تشخيص قدرت عايقي بين قسمتهاي حامل جريان و غير حامل جريان بکار مي رود و همچنين برای بررسی شرايط عايق در اثر فشارهاي وارده به صورت (تصادفي و ناخواسته) به مراتب بيشتر از مقدار ولتاژ کارکرد نرمال تابلو ها ، دستگاه يا تجهيزات صورت مي پذيرد. تست HiPot و يا تست فشارقوي، در واقع يك روش اندازه‌گيري نيست بلكه پروسه‌اي است كه مقاوم بودن عایق در برابر ولتاژ بالا را مشخص می کند. همانگونه که مي دانيد اين گونه ازدياد ولتاژها سيستم بنا به دلايل مختلف از قبيل سوئچينگ و صاعقه و… در شرايط کار نرمال بوجود مي آيند. اين تست با تعيين ولتاژ و زمان مشخص پيوستگي عايقي مناسب توليدات را مشخص مي کند بدين گونه که، آيا شکست دي الکتريک در مجموعه تجهيزات يا هادي وجود دارد يا اتفاق خواهد افتاد يا خير ؟که طبق استاندارد در صورت عدم رويت آرک آنرا تحمل می کند و در خصوص تابلوهای برق می توان گفت نتيجه آزمون هنگامي رضايت بخش است که در عايق بندي تابلو خرابي از قبيل شکستگي مقره ، شکست عايقي و يا جرقه زدن بر روي تجهيزات اتفاق نیفتد. آنگاه تجهيز مورد تست در شرايط کار نرمال خود بدون هيچ مشکلي راه اندازي مي گردد .ضمنا اين تست براي آشکارشدن اشتباهات صورت گرفته توسط نفرات خط توليد،مشکلات طراحي و نيز همچنين فضاي نامناسب بين قطعات ايده آل است در شکل زیر نمونه ای از دستگاه HiPot مشاهده می کنید
در تابلو های فشار ضعیف با اعمال ولتاژ اشاره شده در ذیل بر اساس استاندار جدید IEC 61439 صورت می پذیرد .
1) 2.5 kv -50 Hz for 1 sec for switchgear rated insulation level 0.69 kv
2) 3.5 kv -50 Hz for 1 sec for switchgear rated insulation level 1 kv
این تست نیز همانند تست عایقی در 5 حالت اتصال باید صورت پذیرد.توضیح اینکه در استاندارد جديد با توجه به اينکه تزريق ولتاژ بالا در مدت زمان طولاني به عايق تجهيزات صدمه وارد مي سازد اين زمان را به 1 تا 5 ثانيه تقليل داده است لازم به ياد آوري است که منبع تغذيه بايد به اندازه کافي پر قدرت باشد تا بتواند ولتاژ آزمون را در حين آزمايش ثابت نگه دارد . موج ولتاژ بايد سينوسي و فرکانس آن بين 45 تا 62 هرتز باشد و مقدار ولتاژ تست برای بار دوم باید حداکثر 85 درصد مقدار اولیه انتخاب شود
در تابلو های فشار متوسط با اعمال ولتاژ اشاره شده در ذیل بر اساس استاندار جدید IEC 62271-200 بمدت 1دقیقه ( استاندار قدیم IEC 60298) صورت می پذیرد .
1) 10 kv -50 Hz for 60 sec for switchgear rated insulation level 3.6 kv
2) 20 kv -50 Hz for 60 sec for switchgear rated insulation level 7.2 kv
3) 28 kv -50 Hz for 60 sec for switchgear rated insulation level 12 kv
4) 32 kv -50 Hz for 60 sec for switchgear rated insulation level 17.5 kv
5) 50 kv -50 Hz for 60 sec for switchgear rated insulation level 24 kv
6) 70 kv -50 Hz for 60 sec for switchgear rated insulation level 36 kv
ضمنا این تست نیز در 4 حالت اتصال زیر باید صورت پذیرد
1) L1 with L2, L3, PE
2) L2 with L1, L3, PE
3) L3 with L1, L2, PE
4) PE with L1, L2, L3
نحوه استفاده از HiPot , Megger
1-کليه کليدها را به استثناي کليدهاي مدار هاي فرمان و رله ها را در حالت وصل قرار مي دهيم.
2-کليه مسير هاي هاديها ، باس بارها و کليدهايي که فاقد فيوز مي باشند را بايد به وسيله سيم رابط به هم متصل نماييم(در سلولهايي که بصورت مجزا مي باشند)
3-کليه شينهاي ارت بايد به هم متصل باشند.
4-مدار ترانسهاي ولتاژ (Pt) و برق گير ها (Surge Arresters) را مي بايست قطع مي کنيم.
5-محدوده انجام تست را ايزوله نماييد و ازتماس با بدنه تابلو در زمان انجام تستها جددا خودداري شود.
مزاياي تست DC
1- اين تست با يک سطح جريان بسيار کوچک، مصرف توان کمتر و خطر کمتر براي اپراتور انجام مي گيرد.
2- جريان نشتي اندازه گيري شده، تصوير واقعي تري از جريان واقعي است.
3- براي تست برخي از مدارها که در آنها از ديود، خازن و … استفاده شده است ، فقط از اين روش مي توان استفاده کرد.
مزاياي تست AC
1. به علت تغيير مرتب پلاريته شکل موج اعمالي، نيازي به افزايش آهسته ولتاژ نيست.
2.پس از اتمام تست نيازي به تخليه الکتريکي تجهيز مورد تست نيست.
3.اين تست در هر دو پلاريته به عايق استرس اعمال مي کند.
تفاوت بين شکل موج هاي AC وDC ما را مجبور به اعمال روشهاي متفاوت براي انجام تست مي کند. اصول انجام تست با روشهاي فوق يکسان است و کافيست اپراتور رابطه بين شکل موج DC و معادل AC آنرا محاسبه کند.شکل موج AC غالباً به صورت مقدار موثر ( RMS : Root Mean Squared) بيان مي شود. توسط اين مقدار موثرAC، مقدار انرژي موثر مشابهي مانند شکل موج شکل موج DC در يک ولتاژ مشابه فراهم مي شود.به عنوان مثال مقدار انرژي موثر يک منبع 25 ولت DC و يک منبع ولتاژ AC با مقدار ولتاژ موثر 25 ولت مشابه است. مقدار کمي شکل موج RMS در برق AC در نقطه Peak شکل موج سينوسي به مراتب بيشتر است. در حقيقت بين ولتاژ پيک اندازه گيري شده و مقدار RMS رابطه زير وجود دارد:
Vpeak =2√ * Vrms
از آنجا اين تست همواره با خطر همراه است، قبل از انجام تست لازم است براي ايمني بيشتر شخص و تجهيزات تدابيري انديشيده شود. و براي انجام تست طبق دستورالعمل کارخانه سازنده آن دستگاه خاص عمل گردد.
