مقدمه (ربات چیست؟)
در جهان صنعتی انسان جايی ندارد، تمامی کارها بر عهده ربات می‌باشد و انسان تنها نقش صادر کننده فرمان و کنترل کننده فرايند را عهده دار است. متاسفانه در ايران اتوماسيون و رباتيک جايگاهی کم ارزش دارد، مسئولان کشور سرمايه گذاری بسيار اندکی را در زمنيه رباتيک انجام داده‌اند، متاسفانه …. رشته رباتيک دارای جايگاهی بسيار کم ارزش است. اکثر صنايع و خطوط توليد صنعتی، توسط کشورهای خارجی راه اندازی شده‌اند و تاريخ ساخت آنها مربوط به گذشته‌ای دور می‌باشد.
ربات چيست؟
ربات يک ماشين هوشمند می‌باشد، اين ماشين هوشمند که توسط انسان ساخته می‌شود، می‌تواند به جای او (انسان) کارها را انجام دهد و در مواقع مورد نياز تصميم گيری کند، ربات نيازی به آب و غذا و استراحت ندارد، تمامی شرايط‌ها و محيط‌ها برای او يکسان می‌باشد، ربات فقط طبق برنامه‌اش عمل خواهد کرد.
برای مثال در يک کارخانه توليد ماشين، وظيفه‌ی يک ربات جازدن درب خودروها است، اين ربات درب را از مکانی بلند می‌کند و سپس آن را در مکان مناسب قرار داده و نصب می‌کند، انجام گرفتن اين کار توسط انسان علاوه بر زمانبر بودن می‌تواند حادثه ساز شود و يا ربات‌هايی که برای اکتشاف در ساير سيارات به کار می‌روند هم از انواع ربات‌هايی هستند که در جاهايی که حضور انسان غيرممکن است استفاده می‌شوند.
رباتیک چیست؟
رباتیک شاخه‌ای میان رشته‌ای از مهندسی و علم است که شامل مهندسی مکانیک، مهندسی برق و علوم رایانه و چند رشته دیگر می‌شود. رباتیک شامل طراحی، ساخت، راه اندازی و استفاده از ربات‌ها می‌شود، همچنین مانند سیستم‌های رایانه‌ای، کنترل ، بازخورد حسگرها و پردازش اطلاعات نیز در این گروه قرار می‌گیرند.
تاریخچه رباتیک
ربات از کجا آمده و به چه معناست؟
کلمه ربات توسط Karel Capek نويسنده نمايشنامه روبات‌های جهانی روسيه در سال 1921ابداع شد. ريشه اين کلمه، کلمه چک اسلواکی Robotnic به معنی کارگر می‌باشد. در نمايشنامه وی نمونه ماشين، بعد از انسان بدون دارا بودن نقاط ضعف معمولی او، بيشترين قدرت را داشت و در پايان نمايش اين ماشين برای مبارزه عليه سازندگان خود استفاده شد. البته پيش از آن يونانيان مجسمه متحرکی ساخته بودند که نمونه اوليه چيزی بوده که ما امروزه ربات می‌ناميم.
امروزه معمولاً کلمه ربات، به معنی هر ماشين ساخت بشر که بتواند کار يا عملی که بطور طبيعی توسط انسان انجام می‌شود را انجام دهد، استفاده می‌شود. ساخت اولين ربات‌های صنعتی در زمان انقلاب صنعتی در اروپا انجام شد. با روی دادن انقلاب صنعتی در اروپا، نياز به دستگاهی که بتواند به جای انسان و بيشتر از او کار کند حس شد، بدين ترتيب، در صنعت از ربات‌های ساده‌ای استفاده می‌شد، اين ربات‌ها می‌توانستند در مسيری حرکت کنند و اشيا را جابجا کنند، مشکلی که اينگونه ربات‌ها داشتند، نياز به انسان بود.
مزایای ربات‌ها
- –رباتیک و اتوماسیون در بسیاری از موارد می‌توانند ایمنی، میزان تولید، بهره و کیفیت محصولات را افزایش دهند.
- -ربات‌ها می‌توانند در موقعیت‌های خطرناک کار کنند و با این کار جان هزاران انسان را نجات دهند.
- – نیازهای انسانی برای آنها مفهومی ندارد. ربات‌ها هیچگاه خسته نمی‌شوند.
- -دقت ربات‌ها خیلی بیشتر از انسان‌ها است آنها در حد میلی یا حتی میکرو متر دقت دارند.
- -ربات‌ها می‌توانند در یک لحظه چند کار را با هم انجام دهند ولی انسان‌ها در یک لحظه تنها یک کار انجام می‌دهند.
- -هزینه‌ی آنها فقط شامل خرید و نگهداری می‌شود.
- -مدیر کارخانه با هیچ اتحادیه کارگری و… روبرو نیست.
- -ربات‌ها هوشمند هستند و می‌توانند خطاها را ذخیره کنند تا دوباره تکرار نشود.
- -آنها می‌توانند با هر وسیله الکترونیک یا مکانیکی ارتباط برقرار کنند.
معایب ربات‌ها
- -ربات‌ها در موقعیت‌های اضطراری توانایی پاسخگویی مناسب ندارند که این مطلب می‌تواند بسیار خطرناک باشد.
- -ربات‌ها هزینه بر هستند.
- -قابلیت‌های محدود دارند یعنی فقط کاری که برای آن ساخته شده‌اند را انجام می‌دهند.
- -باعث بیکار شدن انسان‌ها می‌شوند.
- -در صورتی که در برنامه ریزی آنها خطایی رخ دهد، کل محصول کارخانه خراب می‌شود.
- -محیط زیست را آلوده می‌کنند.
- -برای برنامه ریزی آنها نیاز به شخص طراح است.
- -یکی از مشکلات مهمی که در بکار گیری ربات‌ها وجود دارد، عدم مقبولیت ربات‌ها در بین مردم می‌باشد. مردم نمی‌توانند وجود یک ربات را در میان خود بپزیرند، در این میان عده‌ای نیز وجود دارند که به دست‌کاری ربات‌ها می‌پردازند و ربات‌های که خدمات شهری ارئه می‌کنند را خراب می‌نمایند، از این رو در بسیاری از کشورهای پیشرفته، مراقبت فراوانی از ربات‌های آزمایشی به عمل می‌آید.
در بالا تعدادی از مزایا و معایب ربات‌ها را برشمردیم، باید قبول کنیم که شخصی که صاحب یک واحد صنعتی است، فقط به بهره و سود بالا فکر می‌کند، بنابراین دست انسان را از واحدش کوتاه می‌کند و از ربات‌ها استفاده می‌کند.
شما می‌توانید با طراحی ربات‌ها نقش مهمی در آینده صنعتی کشور داشته باشید.
منابع:
مجله رباتیک
